خلاصه آخرین تغییرات سامانه مودیان در سال ۱۴۰۴ (بدون نیاز به جستجوی چندین سایت)

سال ۱۴۰۴ را می‌توان سال بلوغ و فراگیر شدن سامانه مودیان نامید. در این سال، هم از نظر قانونی (بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴ و اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی) و هم از نظر فنی (امکانات جدید سامانه مودیان)، تغییرات مهمی رخ داده است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم همه نکات کلیدی و کاربردی را در یک صفحه جمع کنیم تا بدون نیاز به بررسی چندین سایت خبری و بخشنامه، از آخرین وضعیت مطلع شوید.

۱. حذف نهایی فاکتورهای کاغذی از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۴

مهم‌ترین تغییر سال ۱۴۰۴ این است که از تاریخ ۱۴۰۴/۱۰/۰۱، عملاً دوره فاکتورهای کاغذی در نظام مالیات بر ارزش افزوده به پایان می‌رسد.

• از ابتدای زمستان ۱۴۰۴، تنها صورتحساب‌های الکترونیکی ثبت‌شده در سامانه مودیان برای محاسبه اعتبار مالیات بر ارزش افزوده (مالیات خرید) مورد پذیرش هستند.
• صورتحساب‌های کاغذی یا فاکتورهای صادرشده خارج از سامانه مودیان، از این تاریخ به بعد برای اعتبار مالیاتی قابل قبول نخواهند بود.
• این موضوع در مکاتبات رسمی سازمان امور مالیاتی و در تفسیر قانون بودجه ۱۴۰۴ و تبصره‌های مرتبط و همچنین در اطلاعیه‌ها و مصاحبه‌های رسمی تأکید شده است.

به زبان ساده: اگر بعد از اول دی ۱۴۰۴، برای خریدهای خود فاکتور کاغذی بگیرید، احتمالاً اعتبار مالیات بر ارزش افزوده آن در اظهارنامه شما پذیرفته نخواهد شد؛ بنابراین باید حتماً از فروشنده صورتحساب الکترونیکی ثبت‌شده در سامانه مودیان دریافت کنید.

۲. اجرای مرحله جدید قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان

در ادامه همین روند، سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۴ اجرای مرحله جدید قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را اعلام کرده است که از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۴ به طور رسمی اجرا می‌شود.

در این مرحله:

• پذیرش اعتبار مالیاتی مشروط به ثبت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان است.
• مودیان باید علاوه بر صدور صورتحساب، فهرست معاملات خود را طبق ضوابط جدید تکمیل و ارسال کنند.
• تأکید شده که زیرساخت‌های فنی سامانه برای اجرای کامل این مرحله فراهم شده و از نظر سازمان امور مالیاتی، «بهانه فنی» برای عدم استفاده از سامانه قابل قبول نخواهد بود.

نتیجه عملی این مرحله این است که از دی ۱۴۰۴ به بعد، سامانه مودیان تنها مرجع معتبر ثبت و استناد صورتحساب‌ها در محاسبات مالیاتی خواهد بود.

۳. چه کسانی در سال ۱۴۰۴ حتماً باید در سامانه مودیان فعال باشند؟

بر اساس به‌روزرسانی‌های انجام‌شده و تحلیل‌های منتشر شده در سال ۱۴۰۴، گروه‌های زیر عملاً در معرض الزام جدی برای فعالیت در سامانه مودیان هستند:

۳.۱. اشخاص حقیقی با فروش بالاتر از نصاب سال ۱۴۰۴

• اگر جمع فروش سالانه یک شخص حقیقی در سال ۱۴۰۴ از حدود ۱۴۴ میلیارد ریال (۱۴/۴ میلیارد تومان) عبور کند، از دو دوره بعد صدور صورتحساب الکترونیکی برای او الزامی می‌شود.
• مثال رایج: اگر در تیر ۱۴۰۴ از این نصاب عبور کنید، از اول دی ۱۴۰۴ مکلف به صدور صورتحساب الکترونیکی خواهید بود.

۳.۲. اشخاص حقوقی

• کلیه اشخاص حقوقی از اول مهر ماه 1402 مشمول انجام و رعایت تکالیف قانون سامانه مودیان و ارسال فاکتورهای فروش و یا صورت وضعیت های خود به این سامانه هستند.

۳.۳. مشاغل خاص که قبلاً مشمول شده‌اند

برخی گروه‌های شغلی (مانند پزشکان، داروخانه‌ها، وکلا، ارائه‌دهندگان خدمات حقوقی و …) پیش از ۱۴۰۴ نیز مشمول الزام به صدور صورتحساب الکترونیکی بوده‌اند و در سال ۱۴۰۴ فشار اجرایی و نظارتی روی این گروه‌ها بیشتر شده است؛ یعنی:

• ترکیب «نصاب فروش» و «نوع شغل» تعیین می‌کند که آیا شما باید حتماً در سامانه مودیان فعال باشید یا خیر.
• در صورت تردید، بررسی پرونده مالیاتی و مشاوره با کارشناس یا شرکت معتمد توصیه می‌شود.

۴. به‌روزرسانی‌های فنی سامانه مودیان در سال ۱۴۰۴

در خرداد ۱۴۰۴ نسخه جدیدی از سامانه مودیان منتشر شد که چند قابلیت مهم و کاملاً کاربردی به آن اضافه شد. هدف این تغییرات، تسهیل کار مودیان و آماده‌سازی برای مرحله دی‌ماه ۱۴۰۴ بوده است.

از جمله این قابلیت‌ها:

• به‌روزرسانی وب‌سرویس استعلام وضعیت صورتحساب‌ها: امکان استعلام دقیق‌تر وضعیت صورتحساب‌های ثبت‌شده در کارپوشه (تأییدشده، ردشده، در انتظار واکنش، تایید سیستمی و …).
• ثبت دسته‌ای پرداخت‌ها: فراهم شدن امکان ثبت و ارسال پرداخت‌ها به صورت دسته‌ای برای فروشندگان، به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی با تعداد بالای تراکنش.
• امکان ابطال برخی پرداخت‌های تأییدشده: پرداخت‌هایی که با برچسب «عدول» مشخص شده‌اند، در سناریوهای خاص قابل ابطال شده‌اند.
• تأیید سیستمی پرداخت‌ها در صورت عدم واکنش خریدار: اگر خریدار تا پایان مهلت قانونی نسبت به یک پرداخت ثبت‌شده واکنشی نداشته باشد، سامانه می‌تواند آن را به صورت سیستمی تأیید کند.

هم‌زمان، نسخه‌های جدید SDK و بسته‌های توسعه نرم‌افزاری نیز برای شرکت‌های معتمد و نرم‌افزارهای طرف سوم منتشر شده‌اند تا اتصال و یکپارچگی با سامانه مودیان سریع‌تر و پایدارتر انجام شود.

۵. مهلت‌های زمانی مهم در ارسال صورتحساب و اظهارنامه در سال ۱۴۰۴

۵.۱. فاصله مجاز بین تاریخ صدور و ثبت صورتحساب

بر اساس دستورالعمل‌ها و اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی، محدودیتی برای حداکثر فاصله زمانی بین تاریخ صدور صورتحساب و تاریخ ارسال آن به سامانه مودیان تعیین شده است. در عمل:

• برای ارسال مستقیم از طریق نرم‌افزارهای متصل به سامانه مودیان، مهلت معمولاً حدود ۱۲ روز از تاریخ صدور در نظر گرفته شده است.
• در صورت استفاده از شرکت‌های معتمد مالیاتی، در برخی منابع به مهلت کمی طولانی‌تر (مثلاً تا ۱۵ روز) اشاره شده است.

چون این مهلت‌ها به‌صورت «بخشنامه‌ای و عملیاتی» اجرا می‌شوند، توصیه می‌شود کسب‌وکارها در عمل سعی کنند در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورتحساب‌ها را به سامانه ارسال کنند تا ریسک بروز خطا، رد اعتبار یا جریمه کاهش یابد.

۵.۲. مهلت‌ها و بخشودگی‌ها در اظهارنامه ارزش افزوده ۱۴۰۴

در سال ۱۴۰۴، برای برخی دوره‌ها (مثل فصل بهار ۱۴۰۴)، بخشنامه‌هایی درباره تمدید مهلت و بخشودگی جرایم تأخیر در ارسال اظهارنامه ارزش افزوده صادر شده است. این بخشنامه‌ها معمولاً:

• مهلت ارسال اظهارنامه را تا تاریخ مشخصی (مثلاً اواخر مرداد برای فصل بهار) تمدید کرده‌اند.
• در صورت رعایت شرایط، بخشی یا تمام جرائم تأخیر را می‌بخشند.

این موارد گرچه مستقیماً در «خود سامانه مودیان» پیاده‌سازی نمی‌شود، اما به‌طور عملی روی نحوه استفاده و فشار زمانی روی مودیان اثر می‌گذارد و معمولاً به همراه راهنماهای جدید برای ارسال اظهارنامه از طریق درگاه مرتبط با سامانه مودیان منتشر می‌شوند.

۶. این تغییرات برای کسب‌وکار شما چه معنی‌ای دارد؟

اگر صاحب کسب‌وکار هستید، مهم‌ترین پیام سال ۱۴۰۴ برای شما این است که:

• از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۴، زندگی بدون سامانه مودیان برای کسب‌وکارهای مشمول تقریباً غیرممکن می‌شود.
• صورت‌حساب‌های کاغذی یا هرگونه فاکتور خارج از سامانه، دیگر نقش جدی در کاهش مالیات قابل پرداخت شما نخواهد داشت.
• عدم تطبیق با این قواعد می‌تواند به معنای از دست دادن اعتبار مالیاتی، اعمال جرائم و حتی مشکلات در رسیدگی مالیاتی باشد.

در مقابل، اگر از همین حالا فرآیند صدور و ثبت الکترونیکی صورتحساب را منظم کنید و نرم‌افزار خود را با سامانه مودیان هماهنگ نگه دارید، ورود به مرحله جدید در دی ۱۴۰۴ برای شما تقریباً بدون تنش خواهد بود.

۷. چک‌لیست سریع برای تطبیق با آخرین تغییرات ۱۴۰۴

• بررسی کنید آیا بر اساس فروش سال ۱۴۰۴ و نوع فعالیت، مشمول الزام به صدور صورتحساب الکترونیکی هستید یا خیر.
• اطمینان حاصل کنید در سامانه مودیان ثبت‌نام کرده و کارپوشه شما فعال است.
• نرم‌افزار فروش/حسابداری خود را با جدیدترین نسخه‌های API و SDK سامانه مودیان هماهنگ کنید.
• فرآیند داخلی برای ثبت و ارسال صورتحساب، حداکثر در بازه ۱۲ روزه پس از صدور را در کسب‌وکار خود تعریف کنید.
• از ابتدای دی ۱۴۰۴، به‌طور جدی از پذیرش یا صدور فاکتور کاغذی به عنوان مستند اصلی مالیات خرید خودداری کنید.

۸. نقش نرم‌افزارهای تخصصی مثل «وستاک»

اگر از نرم‌افزارهایی مانند وستاک (Vastac) برای صدور فاکتور و اتصال به سامانه مودیان استفاده می‌کنید، بخش زیادی از پیچیدگی‌های فنی (امضای دیجیتال، مدیریت توکن، پیگیری وضعیت صورتحساب‌ها و به‌روزرسانی ارتباط با سامانه) به صورت خودکار مدیریت می‌شود.

با توجه به تشدید الزامات در سال ۱۴۰۴ و حذف فاکتورهای کاغذی از دی‌ماه، استفاده از یک سامانه یکپارچه صدور و ارسال صورتحساب نه‌تنها یک انتخاب راحت، بلکه در عمل یک نیاز زیرساختی برای هر کسب‌وکار مشمول محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

در سال ۱۴۰۴، سامانه مودیان از یک «پروژه در حال استقرار» به بخش جدایی‌ناپذیر نظام مالیاتی ایران تبدیل شده است. حذف اعتبار فاکتورهای کاغذی، اجرای مرحله جدید قانون از دی‌ماه، تعیین نصاب‌های جدید برای مشمولان و افزودن امکانات فنی تازه در سامانه، همه در یک مسیر هستند: حرکت به سمت مالیات هوشمند و شفاف.

با استفاده از این مقاله می‌توانید بدون نیاز به جستجو در ده‌ها خبر و سایت، تصویری روشن از آخرین وضعیت سامانه مودیان در سال ۱۴۰۴ داشته باشید و بر اساس آن برای کسب‌وکار خود برنامه‌ریزی کنید.